Dyson Lin şarlatan mı?

Dyson Bey şarlatan mı değil mi konusunda ben karar veremem, oralardan pek anlamam. Ama koddan biraz anlarım, oturup kodlarını biraz kurcaladım. Kendisi Air-2 diye bir alet satıyor. Bu aleti alıp, üzerinde kendi çalıştırdığı kodları çalıştırıp, yaşanılan yer civarında deprem tahmini yapmanın mümkün olduğunu iddia ediyor. Air-2 alan kişi verileri Dyson Bey'e gönderebiliyor. Dyson Bey tahminlerini bu veriler ile yapıyor...

 Kodları yayınladığı GitHub hesabındaki kodlara baktım. En son güncelleme 3 yıl önce. Dolayısıyla, son 3 yılda bir güncelleme yaptıysa ve dünyaya açarsa, onlara da bakıp yorum yapabiliriz.

 Deprem tahmini yaptığı kodların ekran görüntüsünü yukarıya ekliyorum, çünkü tüm kod ekran görüntüsü alınabilecek kadar kısa. Deprem sinyalleri diye bir dosyadan veri okuyup basit bir lineer regresyon modeli üretiyor. Bu böyle bir iş için fazla basit bir yaklaşım.

 Belki de deprem sinyalleri dosyası şimdiye kadar toplanmış çok detaylı veriler içeriyordur diyerek, ona da baktım. Görüleceği üzere, 8 adet deprem içeren bir tarihçe dosyası. Yani tüm tahminlerini (eğer yeni bir kod ya da veri yoksa) 8 adet deprem üzerinden yapıyor.

Depremin gerçekleşeceği yeri, zamanı ve depremin büyüklüğünü tahmin ettiği kodlar-modeller de bunlar. Yine bu kadar veriyle, şüphe çekecek kadar basit görünüyorlar.

 Dyson Lin'in yazdığı kod-model kendi icat ettiği Air-2 adlı cihazdan bir şekilde veri okumalı. (Aksi halde Air-2 neye yarıyor?) Bu veriyi okuyup nerede kullandığını anlayamadım. Veri setinde Height isimli bir feature var, tahminim; bu Air-2'den gelen sinyali ifade ediyordur.

 Air-2'nin nasıl çalıştığını anlayabilirsek, bu verinin nasıl anlamlandırıldığını ve sahici bir bilimsel veri olup olmadığını tartışabiliriz diye, kendi önerdiği şekilde, Air-2'yi kendim hazırlayayım dedim.

 Devrenin tasarımını (kendi sitesinde) bulamadım, elimde ancak bu fotoğraf var. Bu fotoğraftaki tasarım, nasıl desem, eksik görünüyor. Yani bir devre var ama bir iş yapmıyor gibi. İtalyanca bir sitede aşağıdaki devre çizimini buldum.

 Dyson Lin'in deprem tahminlerini yaptığı Air-2 isimli alet, 19 liraya satılan bir Arduino Uno ve 1.40 liraya satılan bir opamp içeriyor. Toplam maliyeti 21 TL. Malzemeleri Kadıköy ya da Karaköy'deki herhangi bir elektronik dükkanından alabilirsiniz. Aleti yapmak 15 dakika sürer.

 İtalyanca sitedeki şematik ile Dyson Bey'in koyduğu görsel arasında minik farklar var. Devreyi kendim çizerek ne yaptığını anlayayım dedim. Gerilim izleyici bir devreye benziyor.

 Nitekim opamp'ın datasheet'inde voltage follower devresi örneği gösterilmiş.
(Opamp'ın modeli: TL081)

 Bu konularda uzman olmadığım için, uzmanına danıştım. Liseden bu konuda tecrübeli bilişim ve elektrik-elektronik hocalarımı aradım. Onlar da bu devrenin opamp'ın +input'undaki gerilimi ölçmeye yarayan bir devrecik olduğunu ilettiler.

Sorun şu; Dyson Bey'in cihazında bu inputa bir şey bağlı değil! 

 Air-2'nin bu boş input'u okuduğu kod parçası da GitHub'da var, ona da bakalım. Görüldüğü üzere, analog değeri okuyup 0 ile 5000 milivolt arasında bir değere dönüştürüyor. Yani hiçbir şeyin değerini okuyup bunu 0 ile 5000 arasında bir değere dönüştürüp deprem tahmini yapıyor. Bu değerdeki değişiklikleri, salınımları "deprem olacak" şeklinde yorumluyor. Buna dayanaksız tahmin diyoruz, kibarca. Boştaki bir input'un değerlerini her şey etkileyebilir. Örneğin kullanılan devre elemanının kalitesi, yakında cep telefonu, mikrodalga fırın olup olmaması, hatta yakınında insan varlığı bile salınımlara yol açabilir. Nitekim Arduino'nun datasheet'i de benzer bir şey söylüyor:

 Örneğin aşağıdaki grafikte yatay eksende tarihler, düşey eksende ise boş input'tan okuyup milivolta çevirdiği değerler var. Bu değerlere dünyada olan depremlere denk getirip, "bakın dediğim çıktı!" demiş olabilir.

 Bu konulardan birazcık anlıyorsam, görüşüm; Bu devrenin ve yazılan kodun deprem tahmini yapmaya (ya da herhangi bir şey tahmini yapmaya) hiç yeterli olmadığı yönünde. Keşke böyle bir cihazı icat etmiş olsa. Maalesef bu cihaz o cihaz değil, bu kod o kod değil, henüz...

 Eğer başka bir cihaz-kod-model varsa, onu da incelerim, dünyadaki saygın bilim insanları da inceler. Keşke olsa! Deprem gibi devasa doğa olayları karşısında erkenden uyarılma şansımız olsa. Belki yakın bir gelecekte olur.

 Elazığ'da yaşanan deprem sonucunda hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet, yakınlarına sabır diliyorum, yaralanan ve etkilenen deprem zedelere ise geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum.

Esen Kalın...

Kaynak ve destek: Samet Atdağ

Bu içerik Harun İstenci tarafından aşağıda belirtilmiş olan kategoriler altında oluşturulmuş ve yayınlanmıştır. İçeriğin kopyalanması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na göre suçtur. | İstenci Systems

Harun İstenci Hakkında
1997 yılında İstanbul'da dünyaya geldi ve memleketi Kastamonu. Çocukluğundan bu yana bilgisayar sistemleri üzerinde çalışıyor ve internet üzerinde içerik üretiyor...

Harun İstenci Resmi Web Sitesi

Hakkında Daha Fazla >