Bugün bir kez daha ilginç bir hikayeye tanıklık edeceğiz, soğuk savaş dönemine döneceğiz ve
Rusya’ya gideceğiz! Bugün uçan ama pek yükselemeyen garip bir aracın detaylarına ineceğiz, bugün yine terk edilmişliğin derin izlerini, yok olmaya yüz tutanların hazin hikayesini işleyeceğiz, bugün umarım bu yazı başlayacak...
 |
| Lun sınıfı Ekranoplan yerden 4 metre yükseklikte saatte 550 kilometre hızla uçuyor. |
Amerika Birleşik Devletleri'nin ilk casus uydusu
KH-4B Corona Temmuz 1959 ile Mayıs 1972 tarihleri arasında
Sovyetler Birliği ve
Çin topraklarını görüntülemiş ve
Amerika'nın casusluk faaliyetlerine katkıda bulunmuştur. Aynı yıllarda
Lockheed U-2 ve
SR-71 Blackbird’ler (Kara Kuş) ile ideolojik düşmanlarının toprakları üzerinde cirit atan
Amerika, pek çok can alıcı bilgiye ulaşıyor ve stratejiler geliştiriyordu. Casus uydu
Corona, 1967 yılında
Hazar Denizi'nin Batı kıyısındaki
Kaspiysk kentindeki bir donanma üssünde bir şeyin fotoğrafını çekti, bu bir şeydi ama ne olduğunu kimse anlamıştı...
 |
| Amerika'nın casus uydusu KH-4B Corona tarafından Sovyet topraklarında çekilmiş KM (Korabl Maket) fotoğrafı... |
Diğer casus fotoğraflardan farklı olarak bu fotoğrafta çok net görülen bir şey vardı. Çünkü çok büyüktü! Sovyet mühendislerinin bir kez daha elinin ayarı kaçmış ve garip bir araç geliştirmişlerdi! Bu bir uçak gibi gözüküyordu ama o boyutlardaki bir uçak için çok küçük kanatları vardı. Gemi desek, gemide değildi! Bu neydi? Bu bugünkü yazımıza konu olan
Lun-sınıfı Ekranoplan değildi, ama onun atası sayılan
KM (Korabl Maket) isminde başka bir
Ekranoplan’dı. Bu arada
Ekranoplan bu aletlerin, yani deniz üzerinde alçak uçuş yapan araçların genel ismi, o küçük detayı da unutmayalım!
 |
| KM (Korabl Maket) - Hazar Denizi Canavarı |
1966 yılında geliştirilmeye başlanan
Korabl Maket, 1980 yılına kadar çeşitli testlerde kullanıldı ve 1980 yılında gerçekleştirilen bir test sırasında kaza geçirerek
Hazar Denizi’nin derinliklerine gömüldü.
1960'lı yıllar
Soğuk Savaş'ın en gergin yıllarıydı ve askeri teknoloji geliştirmek söz konusu olduğunda akan sular duruyordu. Tam da o dönemde birisi gelip dönemin Sovyet lideri
Nikita Kruşçev’e uçak-gemi karışımı ama ne uçak, ne de gemi olan bir araç geliştirmeyi önerdi.
Kruşçev’de derhal öneriyi kabul etti ve bu iş için kaynak ayırdı. Projenin babası aynı zamanda
Kruşçev’in yakın bir dostu olan
Rostislav Alexeyev’di, kendisi aerodinamik konusunda uzman ve bambaşka bir askeri teknolojiye imza atmak üzereydi.
Nikita Kruşçev
Rostislav Alexeyev
Ekranoplan bir gemi kadar büyük, bir uçak kadar hızlı taşıt olacaktı. Taşıtın deniz yüzeyine çok yakın uçuyor olması onu daha verimli kılıyor, bu da
Ekranoplan’ı bir uçak kadar çevik ve bir gemi kadar büyük yapabiliyordu. Deniz yüzeyinin sadece 4 metre üzerinde, saatte ortalama 550 kilometre hızla ilerliyordu. Bu yer etkisi efektinin üzerine 8 adet
Kuznetsov NK-87 turbofan motorların gücü eklenince ortaya çevik bir yapı çıkıyordu.
Kuznetsov NK-87,
Lun-sınıfı Ekranoplan’lar için özel geliştirilmiş çok güçlü ve bir o kadarda gürültülü motorlardı.
 |
| Lun-sınıfı Ekranoplan ve Kuznetsov-NK-87 motorları. - Kaspiysk, Rusya |
Ekranoplan gövdesindeki 6 adet füze rampası, burnundaki ve kuyruk kısmındaki silahları ile neredeyse bir savaş gemisi kadar etkindi ama onun asıl amacı aynı anda yüzlerce askeri ya da büyük askeri kargoları çok hızlı bir şekilde taşıyor olmasıydı. Onu diğer tüm askeri araçlardan ayıran nokta ise denizde olmadığı için denizaltıları ve diğer savaş gemileri tarafından, sadece 4 metre havada olduğu için de hava radarları tarafından fark edilemiyor olmasıydı. O ne bir uçaktı, ne de gemiydi, olası bir sıcak savaş durumunda yüzlerce askeri kimseye fark edilmeden
A noktasından
B noktasına götürebilecek bir savaş makinesiydi.
 |
| Lun-sınıfı Ekranoplan füze atışı yapıyor. |
1975 yılında geliştirilmeye başlanan
Lun-sınıfı Ekranoplan,
Korabl Maket’in üzerine yapılan geliştirmeler ile ortaya çıkmıştı. Testler sırasında
Hazar Denizi’nin serin sularına gömülen ilk
Ekranoplan sonrasında
Sovyet donanmasının kullanımı için
Lun-sınıfı Ekranoplan geliştirildi.
 |
| KM (Korabl Maket) - Hazar Denizi Canavarı |
Dışarıdan bakıldığında testlerde kullanılan araca göre sadece yatay sabitleyicisi değiştirilmişti. Bu araçtan 2 adet yapılması planlanıyordu, ilki 1987 yılında operasyona başladı, ikincisi hiçbir zaman yapılamadı. 1987 yılında operasyona başlayan araç Sovyet donanması tarafından aktif olarak kullanıldı. Tam olarak ne zaman kullanımına son verildiği konusunda net bir bilgi yok, kimine göre 1995 yılında envanterden çıkartıldı, kimine göre de 1999’a kadar onu
Hazar Denizinde çeşitli görevlerde görmek mümkündü.
Lun-sınıfı Ekranoplan nerede?
Kaspiysk tipik bir modern
Rus kenti, ne Sovyet kalabilmiş, ne de Kapitalist olabilmiş. Yaklaşık 100.000 kişi yaşıyor burada. Bir zamanlar Sovyet donanmasının
Hazar'daki en önemli merkezlerinden biriymiş.
 |
| Sovyet Terkedilmiş Dolum Merkezi | Hazar Denizi - Kaspiysk, Rusya |
Hatta ilginizi çekebilecek şöyle bir şey daha var burada; Burası bir zamanlar donanmaya ait bir dolum merkeziymiş, 1930'larda hizmet vermeye başlamış ve günümüzde kaderine terk edilmiş. Bu dev yapı kıyıdan 2.7 kilometre açıkta ve eğer bu şehre giderseniz mutlaka görmeniz gereken yerlerden biri.
Tabi ki bu şehirde olma amacımız işte o;
Ekranoplan, günümüzde hala
Kaspiysk şehrindeki eski donanma üssünde öylece duruyor. Her nasılsa bazı fotoğrafçılar onu içeriden görüntülemeyi de başarmış.
Mesela burası kuyruktaki silahın yönetildiği kabin. Denizden sadece 4 metre yükseklikte, saatte 500 kilometre hızla giderken orada olmak nasıl bir duyguydu acaba? İşte birileri bunu yaşamış!
Bir başka uçan gemi; Caproni Ca.60
 |
| Noviplano "Caproni Ca.60" - HO 3000 - Anno 1920 |
Size göstermek istediğim bir araç daha var;
Caproni Ca.60, bir gemi ya da uçaktan daha ziyade bir apartmanı andıran bu şey
Ekranoplan gibi denizin biraz üzerinden uçması için tasarlanmış. Sivil amaçlarla ortaya çıkan bu tasarım, transatlantik uçuşlarında kullanılacak ve 100 kişi gibi iddialı bir kapasiteye sahip olacaktı. 100 kişi taşıması sizlere iddialı gelmediyse, bu aracın 1920’lerin teknolojisiyle geliştirildiğini hatırlatmak isterim.
 |
| Caproni Ca.60 kazası, sulara gömülmeden hemen öncesi... |
Sadece 1 adet protitibi üretilebilen
Caproni 60’ın ömrüde pek uzun olmadı. Sadece test amaçlı olarak ve sadece iki defa havalanabilen bu araç, 4 Mart 1921’deki ikinci test uçuşu sırasında kaza yaptı ve
İtalya’da bir gölün derinliklerinde yerini aldı, aynı zamanda tarihin tozlu sayfalarında da.
Bu içerik Harun İstenci tarafından aşağıda belirtilmiş olan kategoriler altında oluşturulmuş ve yayınlanmıştır. İçeriğin kopyalanması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na göre suçtur. | İstenci Systems
Harun İstenci Hakkında
1997 yılında İstanbul'da dünyaya geldi ve memleketi Kastamonu. Çocukluğundan bu yana bilgisayar sistemleri üzerinde çalışıyor ve internet üzerinde içerik üretiyor...
Yorum Gönder
Yorum alanı herkese açıktır. Olağan dışı bir yorum algılandığında topluluk politikalarımız gereğince 24 saat içinde kaldırılacaktır.