İstenci

Dyson Bey şarlatan mı değil mi konusunda ben karar veremem, oralardan pek anlamam. Ama koddan biraz anlarım, oturup kodlarını biraz kurcaladım. Kendisi Air-2 diye bir alet satıyor. Bu aleti alıp, üzerinde kendi çalıştırdığı kodları çalıştırıp, yaşanılan yer civarında deprem tahmini yapmanın mümkün olduğunu iddia ediyor. Air-2 alan kişi verileri Dyson Bey'e gönderebiliyor. Dyson Bey tahminlerini bu veriler ile yapıyor...
 Kodları yayınladığı GitHub hesabındaki kodlara baktım. En son güncelleme 3 yıl önce. Dolayısıyla, son 3 yılda bir güncelleme yaptıysa ve dünyaya açarsa, onlara da bakıp yorum yapabiliriz.
 Deprem tahmini yaptığı kodların ekran görüntüsünü yukarıya ekliyorum, çünkü tüm kod ekran görüntüsü alınabilecek kadar kısa. Deprem sinyalleri diye bir dosyadan veri okuyup basit bir lineer regresyon modeli üretiyor. Bu böyle bir iş için fazla basit bir yaklaşım.
 Belki de deprem sinyalleri dosyası şimdiye kadar toplanmış çok detaylı veriler içeriyordur diyerek, ona da baktım. Görüleceği üzere, 8 adet deprem içeren bir tarihçe dosyası. Yani tüm tahminlerini (eğer yeni bir kod ya da veri yoksa) 8 adet deprem üzerinden yapıyor.
Depremin gerçekleşeceği yeri, zamanı ve depremin büyüklüğünü tahmin ettiği kodlar-modeller de bunlar. Yine bu kadar veriyle, şüphe çekecek kadar basit görünüyorlar.
 Dyson Lin'in yazdığı kod-model kendi icat ettiği Air-2 adlı cihazdan bir şekilde veri okumalı. (Aksi halde Air-2 neye yarıyor?) Bu veriyi okuyup nerede kullandığını anlayamadım. Veri setinde Height isimli bir feature var, tahminim; bu Air-2'den gelen sinyali ifade ediyordur.
 Air-2'nin nasıl çalıştığını anlayabilirsek, bu verinin nasıl anlamlandırıldığını ve sahici bir bilimsel veri olup olmadığını tartışabiliriz diye, kendi önerdiği şekilde, Air-2'yi kendim hazırlayayım dedim.
 Devrenin tasarımını (kendi sitesinde) bulamadım, elimde ancak bu fotoğraf var. Bu fotoğraftaki tasarım, nasıl desem, eksik görünüyor. Yani bir devre var ama bir iş yapmıyor gibi. İtalyanca bir sitede aşağıdaki devre çizimini buldum.
 Dyson Lin'in deprem tahminlerini yaptığı Air-2 isimli alet, 19 liraya satılan bir Arduino Uno ve 1.40 liraya satılan bir opamp içeriyor. Toplam maliyeti 21 TL. Malzemeleri Kadıköy ya da Karaköy'deki herhangi bir elektronik dükkanından alabilirsiniz. Aleti yapmak 15 dakika sürer.
 İtalyanca sitedeki şematik ile Dyson Bey'in koyduğu görsel arasında minik farklar var. Devreyi kendim çizerek ne yaptığını anlayayım dedim. Gerilim izleyici bir devreye benziyor.
 Nitekim opamp'ın datasheet'inde voltage follower devresi örneği gösterilmiş.
(Opamp'ın modeli: TL081)
 Bu konularda uzman olmadığım için, uzmanına danıştım. Liseden bu konuda tecrübeli bilişim ve elektrik-elektronik hocalarımı aradım. Onlar da bu devrenin opamp'ın +input'undaki gerilimi ölçmeye yarayan bir devrecik olduğunu ilettiler.

Sorun şu; Dyson Bey'in cihazında bu inputa bir şey bağlı değil! 

 Air-2'nin bu boş input'u okuduğu kod parçası da GitHub'da var, ona da bakalım. Görüldüğü üzere, analog değeri okuyup 0 ile 5000 milivolt arasında bir değere dönüştürüyor. Yani hiçbir şeyin değerini okuyup bunu 0 ile 5000 arasında bir değere dönüştürüp deprem tahmini yapıyor. Bu değerdeki değişiklikleri, salınımları "deprem olacak" şeklinde yorumluyor. Buna dayanaksız tahmin diyoruz, kibarca. Boştaki bir input'un değerlerini her şey etkileyebilir. Örneğin kullanılan devre elemanının kalitesi, yakında cep telefonu, mikrodalga fırın olup olmaması, hatta yakınında insan varlığı bile salınımlara yol açabilir. Nitekim Arduino'nun datasheet'i de benzer bir şey söylüyor:
 Örneğin aşağıdaki grafikte yatay eksende tarihler, düşey eksende ise boş input'tan okuyup milivolta çevirdiği değerler var. Bu değerlere dünyada olan depremlere denk getirip, "bakın dediğim çıktı!" demiş olabilir.
 Bu konulardan birazcık anlıyorsam, görüşüm; Bu devrenin ve yazılan kodun deprem tahmini yapmaya (ya da herhangi bir şey tahmini yapmaya) hiç yeterli olmadığı yönünde. Keşke böyle bir cihazı icat etmiş olsa. Maalesef bu cihaz o cihaz değil, bu kod o kod değil, henüz...

 Eğer başka bir cihaz-kod-model varsa, onu da incelerim, dünyadaki saygın bilim insanları da inceler. Keşke olsa! Deprem gibi devasa doğa olayları karşısında erkenden uyarılma şansımız olsa. Belki yakın bir gelecekte olur.

 Elazığ'da yaşanan deprem sonucunda hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet, yakınlarına sabır diliyorum, yaralanan ve etkilenen deprem zedelere ise geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum.

Esen Kalın...

Osmanlı mimarisine alışkın olduğum için epeyce garip geldi bana bu cami; 1399'da Selçuklu stilinde inşa edilen, 20 kubbeli ve 2 minareli büyük süslemeli yapılan bu camide alıştığımız gibi bir ana kubbe yok, ortadaki kubbe de zaten içerinin aydınlatılması için camdan yapılmış. Sonra o camdan kubbenin altına bir şadırvan yapılmış (şadırvan da bir de ufak fıskiye var), sütunların üzerilerinde çok hoş çizimler var (ayetlerden bahsetmiyorum; daha çok orta çağ Avrupa'sını anımsatan 'perde' gibi desenler), epeyce hoşuma gitti ve beni şaşırttı bu cami! Che Guevara tişörtüyle dolaşan bir eleman da ilginç bir görüntü oluşturuyordu...

Bursa Ulu Camii ve şadırvanı.

 Hayatım boyunca gezdiğim camiler arasında beni en çok şaşırtan camidir. Daha içine girer girmez kendimi bir dönem filminde hissettim. O kadar cami gezdim Bursa'nın Ayasofyası olarakta bilinen: Bursa Ulu Camii kadar hayat dolu olanına rastlamadım. Abdesthanenin içeride olmasıyla zaten ibadet hazırlığı cami içinde başlıyor ve bu da hep bir hareket oluşturuyor. Koca caminin neredeyse her köşesinde insanlar Kur’an okuyup, dini sohbetler ediyorlar. Fotoğraf çeken insanla dua eden insan yan yana ve kimse kimseyi rahatsız etmiyor. Mutlaka görülesi bir yer.
 Bursa Ulu Camii hakkındaki rivayetlerden birisi de; Kıble yönündeki “vav” harfi altında kırk gün üst üste sabah namazı kılan kişinin Hz. Hızır ile karşılaşacağı yönündedir. Kıble duvarı üzerinde bulunan Kabe kapısının örtüsü Yavuz Sultan Selim tarafından hediye edilmiştir. 1815 yılında tek parça mermerden oyulan tas kürsü üzerinde farsça olarak "disem muayyenden ars asa azadır / ne rana kursi dikes edadır" yazılıdır.
 Caminin inşası bitip açılışı yapılacağı gün ilk hutbe okuma görevi Padişahın damadı Emir Sultan'a verilmiş, o da Somuncu Baba gibi bir büyüğümüz varken bize düşmez diyerek teklifi geri çevirmiştir.
Cami ayrıca Arap Saati'nin çocukluk günlerinin en önemli mekanlarından biri olmuştur. Pencereler içinde bulunan yüzlerce Kur'andan çıkan pul, takvim yaprağı, kimi evrak ve doğum-ölüm kayıtları çocukluğu garip şekilde etkiler. Bazen tek yaprak halinde Hüsn-i Hatla yazılmış Kur'an sayfalarına da rastlanır.

Bursa Ulu Camii içerisinde bulunan hat levhalara bir kaç örnek...

 İçerisindeki değişik yazı karakterleri ile yazılmış 150 civarı hat levhaları ile dünyanın en büyük hat sanatları müzesi kabul ediliyor imiş. Tek tek hepsinin resmini çekmek istedim ama bir yerden sonra sabrım tükendi!

Vakti zamanında bir ihtiyardan dinlediğim Ulu Cami mimarilerinin minare hikayesi;

 Cami inşaatına başlandığında minareyi yapacak olan usta kalfasını, çırağını ve amelelerini toplar ve ilk olarak Kozahan-İpekhan tarafındaki kıbleye göre soldaki minarenin inşaatına başlar.
uUsta daha minarenin çeyreğine gelmeden bakar ki yanındaki çırak usta olmuş.

Çırağa: "Evladım git öte yana ikinci minareye başla!" der.

 Çırak yanına aldığı kalfa ve çıraklarla başlar çalışmaya, amma sürekli işi yavaşlatma telaşındadır. Ustasının minaresi ağır ağır yükselirken saygısızlık edip ustasını geçmek istemez. Sürekli işi yavaşlatır, yeni yeni şeyler yapar; yok kaidesi şöyle olsun, pabuç koyalım taşı şöyle olsun, gövdesi, şerefesi derken ustasını geçmeye engel olamaz. Bitmek üzeredir minare, bir külahı eksik kalmıştır.

 Diğer minare bitmek bir kenara şerefe bile yeni yapılır. Duruma sinirlenen ustası fırsatı bulduğunda çekici kaptığı gibi başlar kovalamaya; çırak tereddütsüz dalar minareden içeri... Ustası bakar ki kaçacak yeri yok "hahhh!" der "şimdi kafanı ezdim senin!" peşinden dalar en tepeye kadar çıkar ama külahı eksik minarenin tepesinde bir başına kala kalır. Bir bakar iki çıkış var, bir çıkıştan çıkan çırak, tepeye varınca diğerinden aşağı inmiş. Usta yaptığından utanır ve kendini minarenin tepesinden aşağı bırakır.

 O çırağın ince düşüncesi sayesinde Tophane tarafındaki minare çift çıkış, İpekhan tarafındaki minare ise tek çıkış olarak kalmıştır.

 Eğer bir gün yolunuz düşerse kuyumcular çarşısının kuzey kapı girişinin üst tarafındaki çam ağacının gölgesine oturup minareyi izleyin.

"Çırak ustayı sollamazsa meslek ölür, hatalı sollarsa çırak ölür."

Bursa Ulu Camii Nerede?

Kadıköy'den ne zaman yolum geçse meşhur boğa heykelinin olduğu yerden Moda sahiline kadar yürürüm. Anadolu yakasında hoşuma giden nadir yerlerden birisidir Kadıköy. Ara sokaklara uzanan barok yapılaşmanın verdiği tarihi doku beni hep cezbetmiştir. Konumuza dönecek olursak. Nedir bu Boğa Heykeli? Nereden gelmiş buraya? Hadi tüm bildiklerimi sizinle paylaşayım...

Lozan Anıtı ülkemizin geçmişte geçirdiği süreç içerisinde Cumhriyetin temel ilkelerine karşı yürütülen iç ve dış kaynaklı parçalayıcı ve yıkıcı faaliyetlerle Sevr'in yeniden hortlatılmak isteğine karşı Trakya Üniversitesi'nin Karaağaç Yerleşkesinde bulunduğu tarihi mekana Cumhuriyetimizin simgesi olan Lozan Antlaşmasını anıtsal olarak belgeleyen bir yapıttır. Anıt 45 derece açı ile saplanan 3 konsol üzerine oturmuş sütunlardan oluşmaktadır. Birinci sütun Anadolu'yu, ikinci sütun Trakya'yı; Karağaç'ı simgelemektedir. Bu sütunları 7.20 metre yükseklikte birbirine bağlayan beton çember, birlik ve beraberliğin sembolü olup, bu çemberin ön yüzüne yerleştirilmiş 4.20 metre boyunda bir genç kız figürü; estetiği, zarafeti ve hukuku temsil etmektedir. Genç kız figürünün bir elindeki güvercin Barış ve Demokrasiyi, diğer elindeki belge ise Lozan Antlaşmasını simgelemektedir...

Sultan tavuklarının kökeni Türkiye'dir. Anavatanı İstanbul olan bu türün dünyaya dağılması, 170 küsür yıl öncesine dayanır. İlk kez 1852'de İstanbul'dan Londra'ya götürülmüştür. 1874 yılında Amerikan Tavukçuluk Birliği tarafından oluşturulan "Mükemmellik Standartları"na dahil edilmiştir. Giderek daha çok tanınan bu tür, anavatanı Türkiye'de yavaş yavaş tükenmiştir.

Harun İstenci elde olan imkanlarla Sivas Ağırlama Halayını deniyor...

Sivas Ağırlama Halayı, Orta Asya’dan Anadolu’ya gelen Türklerin göç yolları üzerinde ve günlük hayatta savaşlarda başlarına gelen olayların figürlere yansımasıyla oluşan, yüzyıllar içerisinde yeni eklemelerle coğrafi şartlardan etkilenerek günümüze kadar ulaşan hem harmanda hem de salonda ve konaklarda oynanan bir oyundur. Ağırlama halayı Türklerin yiğitlik, cesaret, savaşçılık özelliklerini yansıtan çeşitli figürlerden oluşur. Oyun savaş esnasındaki askerlerin disiplinli hareketlerini, yürümelerini yansıtır. Ayrıca Türklerde atın her alanda önemli olmasından dolayı bazı bölümlerde atın savaştaki manevralarını, avcılıkta kartalın önemli olmasından dolayı kartalın avına süzülmesini çeşitli figürlerde konu edinmiştir. Halayın sonunda coşkulu bir anlatım savaştaki askerlerin zafer coşkusunu ifade etmektedir.

 Sivas Ağırlaması Halayı ağırlama, yanlama, yeldirme, hoplatma olmak üzere toplam 4 bölümden oluşur. Her bölümün figürleri, anlatımı, üslubu, müzik ve ezgisi farklıdır.