Safranbolu tarihi eserlerinin bir arada sergilendiği vadinin ortasındaki kalenin üzerinde bulunan Saat Kulesi, Padişah III. Selim’in Safranbolu’lu sadrazamı İzzet Mehmet Paşa tarafından 1794-1797 yıllarında yaptırılmıştır. Safranbolu Saat Kulesi ülkemizde bulunan saat kulelerinden çalışır durumda olan ve içine çıkılabilen en eski saat kulesidir. Kalenin de en eski yapısı olan Saat Kulesi 4,65x4,65 ölçülerinde kare planlı, 12 metre yüksekliğinde taş duvarlı, mahya çatılı yalın bir yapıdır. Eski Cezaevine bakan kenarında tek giriş kapısı vardır. Kulenin dikine yükselen merdivenle ulaşılan saat odasının dört tarafında dikdörtgen ikişer pencere yer alır, iç aydınlatması mazgal delikleriyle sağlanmaktadır.Haftada bir kurularak 200 yılı aşkın bir süredir aralıksız çalışan saat 109 ve 60 kg.’lık iki ağırlıkla çalışmaktadır. Dış kadranı ise 1.20 çapındadır. Karabük Valiliği İl Özel İdaresi kaynaklarıyla Karabük Üniversitesi Safranbolu Meslek Yüksek Okulu tarafından 1998-1999 yılında restorasyonu yapılmıştır. Saatin bakım ve onarımı bu işin ustası Rıfat Conkoğlu’ndan sonra 1965 yılından itibaren Kundura ustası İsmail Ulukaya tarafından yapılmaktadır. Saat Kulesi, Kent Tarihi Müzesi ile birlikte Pazartesi günleri dışında her gün 09.00 ile 17.30 saatleri arasında ziyarete açıktır.
Tarihi Saat Kulesinin Bekçisi İsmail Ulukaya
İsmail Ulukaya, Safranbolu’nun yerlilerinden, esnaftır kendisi. “Çocukluğumdan belliymiş esnaf olacağım, ilk topacımı kendim yapmışım” diyor. 61 yıllık ayakkabı ustası olan İsmail Ulukaya Safranbolu'nun eski çarşısında bir dükkanı var. Ama bir uğraşı var ki, İsmail Ulukaya ona asıl işinden daha fazla zaman ayırıyor. Safranbolu’nun 222 yıllık tarihi saat kulesi ona emanet. Aynı zamanda ortağı da olan Rıfat Conkoğlu, saatin bakımını 1965’te bırakmış İsmail Ulukaya’ya. İsmail Usta, tam 54 yıldır bu saatin tüm yağlama ve temizlik işlerini yapıyor. Haftada bir kez de kuruyor, ayda bir bakımını, yılda bir genel bakımını yapıyor. Turizme açıldığından bu yana da, 13 yıldır her gün bir memur mesaisiyle saati bekliyor.
İlkokul mezunu ama ustasının kendisine öğrettikleriyle yetinmemiş, araştırmış. Safranbolu’nun 42 basamaklı saat kulesine haftanın altı günü en az üç-dört kez çıkan 76 yaşındaki (2019) İsmail Ulukaya, bir rehber edasıyla, kurulmuş saat gibi, anlatıyor: “Şu an Safranbolu’nun kulesinde benim saatimdesiniz. Buranın dördüncü emanetçisiyim. Sadrazam İzzet Paşa, Safranbolulu olduğu için buraya üç hatıra bırakmış: Biri Demirciler Çarşısı’ndaki İzzet Paşa Camii, 1796’da yapılmış. Biri eskiden çeşmelerimize gelen suyu sağlayan İncekaya Su Kemeri. Ve Paşa’nın İngiltere’den sipariş ettiği 1797 yapımı bu saat.”
Saatin arkasındaki orijinal tarihi ve London yazısını gösteriyor ve İzzet Paşa’nın “Safranbolulular sizlere bir saat hediye edeceğim, hem evinize, hem cebinize” dediğini aktarıyor. “Çünkü o yıllarda müzik yok, vasıta yok. Halkımız nereye giderse gitsin saatin sesi onunla gidiyor. Kulenin etrafı açık, cam yok. İki kilometre öteden bile duyulabiliyor. Çevredeki bu binalar 1980’den sonra yapıldı ve ses iletimini engelledi. Gerçi şimdi her yer saat. Masa saati, duvar saati, kol saati, cep saati. Telefonda bile saat var. O yüzden bunlar unutuldu.”
 |
| Safranbolu Tarihi Saat Kulesi'nin Mekanizması |
Jandarma olmasaydı çoktan kaldırırlardı!
İsmail Ulukaya, kuleye gelenlere sadece saati değil, Safranbolu’nun tarihini de anlatıyor: “Turistlerle nasıl iletişim kuruyorsunuz” deyince, duvara astığı İngilizce metni gösteriyor: “Bunu okutuyorum. Sonra saatin ayarını, ekipmanlarını gösteriyorum, Tarzanca yani” diyerek gülüyor. 54 yıllık gönüllü daha yeni yeni günlük 25 lira aldığını söylerken yutkunuyor: “İşin parasında değilim, önemli olan bu işin devamlılığı. Ama benden sonrası yok, olmaz da. Çünkü saat bekçiliğine dair kadro yok, maaş yok, ne yapsın vatandaş burada?”
Emanetçi saat bekçisi bu işi uğruna 13 yıldır tatile bile çıkmıyor. Sadece pazartesileri haftalık iznini yapıyor. Bunun bir sebebi de gelen turistleri geri çevirmemek.
O sırada çan 5’i vuruyor. Ses kesildiğinde bu kez çanı anlatmaya başlıyor İsmail Ulukaya: “Saat başlarında o anki saat kadar, yarım saatlerdeyse bir kere çalıyor. Özel yapım, sarı tunç, pirinç ve altın karışımı. İki yıl önce Karabük’te saat kuleleriyle ilgili bir sempozyum oldu. Hocalardan biri sempozyum bitince yanıma geldi; ‘Ya, İsmail Usta çan için ‘altından’ dedik, şimdi bu saati buradan kaldırmasınlar’ dedi. Ben de yandaki Jandarma birliğini gösterdim. ‘Jandarma olmasaydı çoktan kaldırırlardı!’ dedim. Epey gülüştük.”
Safranbolu Tarihi Saat Kulesi Nerede?
Adres: Çeşme Mahallesi, Gümüş Sk. No:2, 78600 Safranbolu/Karabük
Bu içerik Harun İstenci tarafından aşağıda belirtilmiş olan kategoriler altında oluşturulmuş ve yayınlanmıştır. İçeriğin kopyalanması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na göre suçtur. | İstenci Systems
1997 yılında İstanbul'da dünyaya geldi ve memleketi Kastamonu. Çocukluğundan bu yana bilgisayar sistemleri üzerinde çalışıyor ve internet üzerinde içerik üretiyor...
| Harun İstenci Resmi Web Sitesi | Hakkında Daha Fazla > |
Yorum Gönder
Yorum alanı herkese açıktır. Olağan dışı bir yorum algılandığında topluluk politikalarımız gereğince 24 saat içinde kaldırılacaktır.